معرفی و شناخت اصطلاحات شبکه پسیو کامپیوتری

معرفی و شناخت اصطلاحات شبکه پسیو کامپوتری

اصطلاحات فنی همیشه کمی عجیب و پیچیده به‌نظر می‌رسند، مخصوصاً وقتی در دنیای تخصصی شبکه و کابل‌کشی پا گذاشته باشید. شاید وقتی کسی از کابل CCAیا UTPصحبت می‌کند، احساس کنید که به زبان بیگانه حرف می‌زند. اما نگران نباشید! هدف این نوشته این است که مثل یک راهنمای کامل کنار شما باشد و به روش دقیق و روان کلیه اصلاحات بکار رفته در شبکه کامپیوتری structured cabling را به شما توضیح دهد و بتواند شما را در انتخاب صحیح تجهیزات شبکه پسیو کمک نماید. در ادامه یادآور خواهیم شد در صورت هر گونه سوال و ابهام، همکاران ما در واحد فنی و مهندسی شرکت آلما شبکه، در خدمت شما گرامیان می باشند.

نهادها و استانداردهای مرجع

در دنیای کابل شبکه، سازمان‌هایی وجود دارند که استانداردها و دستورالعمل‌ها را تدوین می‌کنند تا کابل‌ها و تجهیزات با کیفیت و ایمنی کافی تولید شوند. به‌عنوان مثال، شما یا احتمالا قبلاً شنیده‌اید از انجمن‌هایی که این قوانین را وضع می‌کنند تا کار نصب و راه‌اندازی دقیق‌تر و منظم‌تر انجام شود. این استانداردها شامل مشخصات فنی سیم و کابل، نوع روکش، معیارهای حفاظتی و موارد ایمنی هستند. بنابراین وقتی کسی به چیزی مثل کابل «شیلدار» یا «Cat7» اشاره می‌کند، در واقع دارد استاندارد مناسب محیط نصب را بیان می‌کند.

دسته‌بندی کابل Cat6 چیست؟

وقتی می‌گوییم «Cat6» یا «Cat5e»، داریم درباره دسته‌بندی کابل صحبت می‌کنیم. این اعداد نشان‌دهنده سرعت انتقال و میزان نویزگیری هستند. عدد بالاتر یعنی کابل عملکرد سریع‌تر و بهتر. به‌عنوان مثال، Cat6 پهنای باند بیشتری نسبت به Cat5e دارد و برای شبکه‌های سریع‌تر مناسب‌تر است. اما یادتان باشد، این دسته‌بندی هیچ ربطی به ظاهر یا ضخامت کابل ندارد؛ فقط نشان‌دهنده مشخصه فنی انتقال داده است. در حال حاضر کابل ها در حالت های Cat6 و Cat7 و Cat8 تولید می گردد.

UTP و STP معنی پشت حروف

دو واژه UTP و STP دائماً شنیده می‌شوند و گاهی باعث سردرگمی می‌شوند. UTP یعنی کابل بدون هیچ حفاظی (Unshielded Twisted Pair)، در حالی که STP یعنی کابل شیلددار (Shielded Twisted Pair). اما شیلددار بودن هم انواع مختلفی دارد: مثلاً F/UTP یعنی فقط شیلد کلی دارد و جفت سیم‌ها بدون شیلد هستند، یا SF/FTP یعنی هم شیلد کلی و هم شیلد نخی دارید. بنابراین وقتی کسی از STP صحبت می‌کند، ممکن است مقصودش هر فرمی از کابل با محافظ باشد ولی دقیق‌ترین کلمه، همانی است که نوع شیلد را هم مشخص کند.

 

روکش‌ها و محیط نصب انواع کابل

وقتی صحبت از «رایزر»، « Plenum» یا «CMR» می‌شود، داریم درباره نوع روکش کابل و محیطی که قابل نصب است حرف می‌زنیم. کابل ریزر (Riser) برای نصب در دیوارها و بین طبقات ساختمان مناسب است. کابل پلم (Plenum) مناسب استفاده در مناطقی است که عبور جریان هوا دارند، مثل سقف کاذب. کابل CMR یعنی مناسب برای محیط‌های عادی و کابل CMP یعنی با استاندارد پلم، مخصوص فضاهای حساس هستند. انتخاب نوع مناسب روکش برای ایمنی و مطابقت با استانداردها بسیار مهم است.

چرا کابل شبکه CCA ممنوع است؟

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات در انتخاب کابل، کابل به‌اصطلاح CCA یا Copper Clad Aluminum است. این کابل‌ها از آلومینیوم با روکش مس ساخته شده‌اند و هزینه پایینی دارند. اما مشکل اینجاست که عملکرد و ایمنی لازم را ندارند و حتی برخی استانداردها استفاده از آن را غیرقانونی دانسته‌اند. پس اگر جایی دیدید از CCA صحبت شد، بدانید این کابل گزینه خوبی برای شبکه نیست و برای استفاده حرفه‌ای و امن، باید به جای آن کابل تمام‌مس را انتخاب کنید. در حال حاضر متاسفانه در بازار ایران انواع کابل شبکه CCA به صورت غیر استاندارد عرضه می گردد. شرکت آلما شبکه مفتخر است جزو محدود شرکت هایی می باشد که کابل شبکه اورجینال لگراند را به کاربران عرضه می نماید.

کابل شیلددار و سیم زمین (درک دقیق‌تر از اتصال شیلد کابل شبکه)

اگر کابل STP  شبکه یا هر نوع کابل شیلددار دیگر دارید، باید ببینید یک سیم کوچک به برق زمین (ground) متصل است یا نه. این سیم که به آن «درین وایر» گفته می‌شود، از یک سو شیلد را به زمین متصل می‌کند و از طرف دیگر مانع ایجاد نویز در سیگنال شبکه می‌شود. وجود این سیم و نصب صحیح آن، باعث می‌شود شیلد درست عمل کرده و حفاظت مناسبی برای انتقال داده فراهم شود.

سوکت RJ45 (یا سرسوکت شبکه)

بعضی از افراد به‌اشتباه به کانکتور شبکه می‌گویند «آرجی۴۵» (RJ45)، در حالی که نام اصلی آن 8P8C است، یعنی هشت موقعیت و هشت سیم. RJ45 یک استاندارد اتصال تلفنی قدیمی است که اکنون برای کانکتور شبکه هم استفاده شده و همین باعث اشتباه شده. اما بیشتر افراد در گفتگوهای روزمره همین واژه را استفاده می‌کنند. پس اگر کسی گفت RJ45 منظورش همان 8P8C  می باشد.

چرا رنگ‌بندی T568A و T568B اهمیت دارد؟

وقتی کابل را قطع می‌کنید و می‌خواهید به یک سوکت یا کانکتور وصل کنید، باید رنگ سیم‌ها را به ترتیب درست برگردانید. دو استاندارد اصلی T568A و T568B وجود دارد. فقط باید یکی را انتخاب کنید و انتهای کابل را بر اساس آن استاندارد مرتب کنید. مرتب‌سازی اشتباه، باعث مشکل اتصال می‌شود. در عمل تفاوت زیادی بین دو استاندارد نیست، فقط لازم است هر دو سر کابل با همان توافق رنگی نصب شوند.

 

ابزار پانچ شبکه

وقتی کابل را به سوکت ‌دیوار یا پچ‌پنل وصل می‌کنید، باید سیم‌ها را در شیارهای مخصوص فیکس کنید. این‌کار معمولاً با ابزاری به‌نام پانچ‌داون یا ابزار پانچ انجام می‌شود که با ضربه‌ای سیم را در جای خود محکم می‌کند. صدای ضربه دارد و به آن ابزار پانچ‌داون یا impact toolگفته می‌شود. شیارهای معمول و رایج‌ آن 110 است، ولی گاهی انواع دیگری مثل Krone هم استفاده می‌شوند.

کیستون شبکه (کیستون جک)

کیستون جک‌ها چینش‌های آماده‌ای از کانکتور و سیم هستند که درون فریم دیوار یا پنل قرار می‌گیرند. شما فقط باید کابل را در پشت آن به روش پانچ یا ابزار بدون نیاز به ابزار وصل کنید. سپس می‌توانید کابل با کانکتور آماده (پچ کابل) را به راحتی در کیستون  قرار دهید. این روش نصب انواع کیستون شبکه مناسب است.

کراپ و ترمینیشن؛‌ فشردن و پایان اتصال

وقتی شما کانکتور را به کابل اتصال می دهدی و سیم‌ها و روکش کابل درون آن قرار می‌گیرند، باید با ابزار ویژه‌ای به آن فشار وارد شود. اصطلاحاً به این کار «ترمینیشن» گفته می‌شود و ابزار آن «کرمپ‌تول» است. این کار باعث می‌شود سیم‌ها محکم و مطمئن در جای خود ثابت شوند و اتصال پایداری داشته باشند. گاهی در زبان روزمره «کرمپ» و «ترمینشن» جابه‌جا استفاده می‌شوند ولی از نظر فنی کمی متفاوت‌اند.

IDC چیست و چرا مهم است؟

IDC برگرفته از عبارت «Insulation Displacement Contact» است، یعنی اتصالی که بدون نیاز به جداکردن روکش سیم، خودش رو آن را سوراخ می‌کند و به هادی می‌رسد. این روش به‌خصوص در کیستون جک‌ها و پنل‌ها کاربرد دارد، چون سرعت بالا و احتمال خطای پایین دارد. این اتصال وقتی سیم را فشار می‌دهند، خودش در جای درست قرار می‌گیرد و نیازی نیست که به‌دقت سیم را ببرید یا روکش را جدا کنید.

معرفی پچ‌پنل و کاربردهای آن

پچ‌پنل محلی است که کابل های شبکه تمام اتاق‌ها در آن جمع شده‌اند و از آنجا به سوئیچ‌ها و تجهیزات مرکزی وصل می‌شوند. ایده اصلی این است که همه کابل‌های ثابت به این پانل جمع شوند و در صورت نیاز فقط با کابل‌های کوتاه (پچ‌کابل) به تجهیزات وصل شوند. این کار مدیریت کابل‌ها را راحت‌تر می‌کند و دسترسی به شبکه نیز ساده خواهد بود، ضمن اینکه خطا در کابل‌کشی کمتر اتفاق می‌افتد.

پچ کورد؛ رابط انعطاف‌پذیر تجهیزات پسیو و اکتیو شبکه

پچ کوردها همان کابل آماده با دو کانکتور آماده است، معمولا کوتاه و منعطف. برای وصل کردن دستگاه به سوئیچ یا کیستون دیوار، از این کابل استفاده می‌شود. چون سیم آن رشته‌ای‌اند، در برابر خم شدن مقاوم‌تر هستند و برای استفاده‌های مکرر مناسب‌اند. اما برای مسیرهای طولانی‌تر، باید از کابل‌کشی‌ ثابت (رِید) استفاده شود.

لینک دائم، کانال و دراپ

سه اصطلاح رایج در کابل‌کشی حرفه‌ای عبارتند از «لینک دائمی»، «کانال» و «دراپ». لینک دائمی قسمت نصب ثابت شبکه است، از کیستون تا پچ‌پنل با کابل مسی توپر. کانال شامل لینک دائمی و پچ‌کابل‌هایی است که ارتباط کامل را از سوئیچ تا دستگاه فراهم می‌کنند. دراپ هم معنای ساده‌تری دارد و فقط به کابل شبکه داخل دیوار و کیستون پانج شده به آن اطلاق می‌شود.

 

کابل افقی و عمودی BackBone

وقتی از کابل‌کشی درون یک طبقه حرف می‌زنیم، از کابل افقی (Horizontal) یاد می‌کنیم. اگر کابل بین طبقات یا بین اتاق‌های مختلف باشد، آن را کابل عمودی (Backbone) می‌نامیم. این کابل‌ها در واقع شبکه را به‌هم متصل می‌کنند و هسته اصلی شبکه هستند. اگر ساختمان بزرگ باشد یا مرکز داده داشته باشید، بک‌بن نقش حیاتی در کارایی و پایداری شبکه ایفا می‌کند.

SCS و OSP؛ سیستم شبکه ساخت‌یافته و محیط خارجی

SCS مخفف Structured Cabling System است و شامل طراحی و نصب شبکه‌ای است که استانداردهای قانونی، فنی و ایمنی را رعایت می‌کند. فقط کابل‌کشی نیست؛ بلکه شامل پچ‌پنل، تجهیزات کف اتاق سرور، اتصال به زمین و تجهیزات همه‌چیزه است. OSP مخفف Outside Plant و اشاره دارد به کابل‌هایی که خارج ساختمان یا بین ساختمان‌ها کشیده می‌شود. این کابل‌ها باید در برابر شرایط آب‌وهوایی مقاوم باشند.

PoE؛ انتقال برق همراه داده

PoE یا Power over Ethernet یعنی از همان کابل شبکه، هم برق و هم داده منتقل شود. این قابلیت در دوربین‌ها، اکسس‌پوینت‌ها و تجهیزات هوشمند بسیار کاربرد دارد. نیاز نیست پریز برق جداگانه وجود داشته باشد. فقط مطمئن باشید سوییچ یا اینجکتور (injector) پشتیبانی کند و کابل هم استاندارد برای انتقال برق کافی را داشته باشد.

باندینگ و گِراندینگ؛ ایمنی و حفاظت

باتوجه‌به وجود شیلد در بعضی کابل‌ها، باید سیم گراند به درستی متصل و زمین شود. باندینگ یعنی ایجاد مسیر با مقاومت بسیار کم بین اجزا متصل به شیلد تا جریان اضافه تخلیه شود. گِراندینگ یعنی ارتباط تجهیزات با زمین واقعی ساختمان. این کار باعث حفاظت در برابر جریان‌های اضافی یا الکترواستاتیک و تخریب تجهیزات می‌شود.

تفاوت LAN و WAN؛ شبکه شخصی و اینترنت

اینترنت (WAN) و شبکه محلی (LAN) دو بخش اساسی‌اند. LAN شبکه خانگی یا اداری کوچک است که دستگاه‌هایی مانند کامپیوتر و پرینتر را به‌هم وصل می‌کند. WAN شبکه‌ای بزرگ‌تر و گسترده مثل اینترنت است. لوازمی مانند مودم و روتر ارتباط بین LAN و WAN را مدیریت می‌کنند و آدرس‌دهی و ارتباط را ممکن می‌سازند. این تعامل شبیه سِرور پست و اداره پست است؛ اداره پست (WAN) نامه‌ها را به محل موردنظر می‌رساند و سِرور پست (روتر) داخل ساختمان یا LAN کار پخش را انجام می‌دهد.

کلام آخر

متن فوقُ یک راهنمای کامل و صمیمانه برای آشنایی با اصطلاحات معمول کابل‌ شبکه بود. امیدوارم حالا وقتی در مورد Cat6، UTP یا RJ45 صحبت می‌شود، با اعتماد بیشتری بتوانید همراه گفتگو شده و حتی خودتان موضوع را دنبال کنید. از کابل‌کشی تا انتخاب کابل مناسب، تا نصب و اتصال و رعایت ایمنی همه‌چیز را پوشش دادیم. اگر سوال یا نکته‌ای بیشتر نیاز دارید، لطفا با واحد مهندسی شرکت آلما شبکه، نماینده لگراند تماس حاصل فرمایید.